Zondag: Shimoni

Met het doel dolfijnen te zien, vertrokken we heel vroeg in de morgen met de ‘matatu’ richting Shimoni, op ongeveer 70 kilometer van Mombasa. Daarvoor moesten we eerst naar het Likoni veer om de haven van Kilindini over te steken. Een massaspektakel! De ferry biedt ruimte en plaats voor enkele auto’s en honderden mensen, die allen de oversteek willen maken van of naar werk of woonplaats.

Shimoni is een plaatsje dat zich aan het zuideinde van de kust bevindt, bijna tegen de grens met Tanzania. In Shimoni zijn er grotten waarin zich zoetwaterbronnen bevinden, gevoed door het smeltwater van de Mount Kilimanjaro in Tanzania. Shimoni heeft zijn naam aan deze grotten te danken. Shimoni betekent in het Kiswahili ‘plaats van de grote spelonken’ of ‘plaats van het gat’. Het ‘gat’ bestaat uit een aantal enorm grote kalksteengrotten. De grotten waren een geliefde schuilplaats voor smokkelaars en slaven die kans hadden gezien te ontsnappen. Een ander verhaal is dat het ‘gat’ ooit dienst zou hebben gedaan als gevangenis voor slaven. Het gejammer van de onfortuinlijke gevangen spookt nog steeds door deze ruimten! Brrr… De bewoners baten deze oude slavengrotten nu uit als een toeristische attractie. Actueel bewijs dat er hier slaven werden gehouden is zeer schaars, maar een bezoek zou de verbeelding tot zich laten spreken.

Ter hoogte van Shimoni bevindt zich ook het Kisite Marine Nationaal Park. Het Nationaal Park ligt enkele kilometers uit de kust van Shimoni, op een schiereiland nabij de grens met Tanzania. Een mooiere plaats zouden duikers en sportliefhebbers zich nauwelijks kunnen wensen. Men zegt dat er nergens ter wereld beter gesnorkeld kan worden dan rondom het kleine eiland Kisite.

Het Kisite Marine Nationaal Park werd in juni 1978 als beschermd gebied aangewezen. Het is een gebied waar wetenschappers nog lang niet zijn uitgestudeerd. De koraalriffen zijn van een buitengewone schoonheid en vormen tezamen met de riffen van het Mpunguti Marine Nationaal Park één van de meest complexe ecologische systemen ter wereld.

Het water rond Kisite Marine Nationaal Park is kristalhelder en diepblauw. Het bevat tientallen soorten koraal waaronder enkele zeer zeldzame, zoals het penseelkoraal. Men spreekt van koraaltuinen. In deze tuinen spelen honderden soorten kleurrijke bewoners. Namen als papegaaivis, engelenvis, rotskabeljauw en vlindervis spreken voor zich. Er komen veel dolfijnen en bruinvissen voor in het gebied.

Na een tocht met de ‘matatu’ van bijna 2 uur kwamen we aan in het vissersdorpje Shimoni. We werden meteen overrompeld door gidsen, de eigenaars van een dhow (een zeilbootje) en de verhuurders van snorkelgerief. Er wordt een prijs afgesproken met de ‘boatman’ en die verdeeld het bedrag dan op zijn beurt onder zijn trawanten. Na veel gepalaver konden we ietwat van de prijs afdingen. Dit was niet echt naar de zin van onze Mohammed. Hij zou van deze som niet kunnen leven en hij moet het bedrag dan ook nog eens verdelen! Dit zullen we dan ook de rest van de dag merken. Niet echt bevorderlijk voor een aangename dag! Naar onze bescheiden mening hebben we nochtans meer dan genoeg betaald, zelfs wat teveel. Bovenop op de prijs van een gemotoriseerde boot kwam nog eens de toegangsprijs voor het Nationaal Park.

De gemotoriseerde boot bracht ons naar de mooiste koraalriffen en Wasini Island. Op weg naar één van de drie eilanden voor de kust van Shimoni, zagen we een kleine inktvis. Deze werd prompt opgevist en was ook meteen het avondmaal van onze vriend Mohammed en zijn vele kinderen. Dolfijnen kregen we jammer genoeg niet te zien. Het beste tijdstip om hen te bewonderen was reeds voorbij. Met name voor de klok van tien uur heeft men een grote kans om dolfijnen te zien in het Kanaal van Shimoni, een smalle zeestraat (gebied tussen Shimoni en Wasini). Daarom waren we ook heel vroeg vertrokken! Helaas, niet vroeg genoeg.

Het was tijd voor een eerste snorkelpartijtje. Mohammed stuurde de stuurman van de boot naar een mooi plekje om te snorkelen. Mijn eerste snorkelervaring! Nadat ik de techniek van het snorkelen een beetje onder de knie gekregen had, kon ik de koraalriffen afspeuren. Op zoek naar enkele prachtige exemplaren van fauna en flora, ging een voor mij onbekende wereld open. Prachtig! De onderwaterwereld van het koraalrif is adembenemend mooi.

Even later brachten we een bezoekje aan Wasini Island. Op Wasini Island ligt een Arabische nederzetting die bijna net zo oud is als Lamu. De havenstad Lamu is het enige restant van een stedelijke beschaving die minstens duizend jaar lang aan deze kust heeft bestaan. De oudste archeologische vondsten dateren van de 9^de eeuw. Op Wasini Island zijn geen wegen of stromend water. De enige elektriciteit komt van generators. Op dit eiland bevinden zich de ‘koraaltuinen’, ‘Coral Walk’. Men krijgt een ietwat bizar landschap voor ogen: de droogstaande koraalriffen worden omgeven door een houten wandelpad. Op die manier kan men de koraalriffen bezichtigen.

Toen we alles wel zo’n beetje gezien hadden, trokken we terug naar het vasteland, Shimoni. Hier wilden we nog een hapje eten. Mohammed probeerde ons in eerste instantie nog wat geld af te troggelen. Echter pas daarna werd de sfeer wat grimmiger, toen Mohammed de eigenaars van het snorkelgerief niet genoeg betaalde. Deze kwamen op hun beurt hun rechtmatige geld bij ons eisen. We moesten volhouden en mochten geen krimp geven! We hadden ons al een beetje laten uitbuiten, maar nu was het genoeg geweest. We besloten veiligheidshalve maar vlug de terugweg naar Mombasa aan te vatten.

Rond de klok van zeven kwamen we terug aan in Mombasa. Als afsluiter gingen we dineren in een Indiaans restaurant, het Singh Restaurant. Deze eetplek werd ons aangeraden door Dr. Mandaliya, de anatoom-patholoog van het ziekenhuis. Het staat bekend om zijn goede eten en de ruime porties. Het eten viel bij iedereen in de smaak. Een goed einde van een toch wel bewogen dag!

Intermezzo: Het koraalrif

Koraal domineert de Keniaanse kust. Langs grote delen van de kustlijn vinden we vier meter hoge koraalrotsen. Het zijn restanten van een oud koraalrif dat ongeveer 100 000 jaar geleden boven water kwam te liggen. In zee ligt nu een ‘nieuw’ rif. De fantastische vormen van het koraal en de schitterende kleuren van de vissen, zeeanemonen en andere bewoners maken een bezoek aan een rif tot een onvergetelijke ervaring! Wie voor het eerst in zijn leven snorkelend langs een koraalrif zwemt, valt van de ene verbazing in de andere en komt ogen tekort.

Voor rifvorming zijn een constante watertemperatuur, warmte en licht noodzakelijk en dat is de reden waarom koraalriffen uitsluitend in (sub)tropische gebieden en in ondiep water voorkomen.

Koraalriffen bestaan uit kokervormige huisjes van kalk. Deze worden gebouwd en bewoond door kleine, zeeanemoonachtige diertjes, die poliepen worden genoemd. Deze komen ’s nachts gedeeltelijk uit hun huisje om zich te voeden met plankton en andere kleine organismen. Overdag trekken ze zich terug in hun schulp. Dit geldt echter alleen voor de steenkoralen. Er zijn echter ook zachte koralen, die geen huisjes bouwen, waardoor ze niet echt bijdragen aan de vorm van het rif.

De voortplanting geschiedt zowel geslachtelijk als ongeslachtelijk, dit wil zeggen door het samensmelten van een zaad- en een eicel (geslachtelijk) en door celdeling (ongeslachtelijk). Bij de geslachtelijke voorplanting zweven zaadcellen, die na rijping zijn vrijgekomen, door het water tot ze door een andere poliep worden opgezogen, waarna de zaadcellen de eicellen van dit diertje bevruchten. Uit de bevruchte eitjes komen vrij snel larfjes, die op zoek gaan naar een geschikte ondergrond om zich aan vast te hechten. De larfjes die hierin slagen, ontwikkelen zich in korte tijd tot een poliep om daarna een kolonie te stichten. Dit gebeurt door middel van ongeslachtelijke voortplanting. Hierbij ontwikkelt zich uit het weefsel van de poliep een ‘jong’. Dit kan een beetje vergeleken worden met een plant die een uitloper maakt. Doordat dit proces zich steeds herhaalt, ontstaat een kolonie. Er bestaan een heleboel verschillende koraalvormen, omdat de celdeling bij elke poliepsoort weer anders verloopt. De meest voorkomende vorm zijn de massieve en meestal ronde koralen. Koraal is meestal rood, paars of groen gekleurd vanwege de algen die erop leven. Niet zelden is de bovenkant van een rif bedekt met wier en met dode koraalkolonies, die bij laag tij door blootstelling aan lucht en zon zijn afgestorven. Hierdoor zijn de randen van een rif oneindig veel mooier dan de bovenkant, wanneer deze bij eb droogvalt.